La valor hornida

Que podem trobar un hèish d'articles que tractan de la question com sauvar l'occitan. Que parlan tots de l'oficialitat de la lenga, de la quasi abséncia de mèdias, de la manca d'escòlas,... Mes que n'i a pòcs que's concentran en un subjècte de hons que'm sembla hòrt important : la valor hornida de la lenga. Parlem donc d'aqueste idiòma de 3 milions de locutors -segon las estimacions mei baishas- que vivan a ua altitud mejana de 4200m, en ua societat enqüèra hòrt tradicionau. E n'oblidem pas de citar lo hèit qu'ei en danger segon l'Unesco. Que's tròba que tèxtes escriuts en aqueste idiòma inondan regularament lo planeta a travèrs las traduccions hèitas en mei de 25 lengas, entre las quaus trobam l'anglés, lo chinés, lo francés, l'espanhòu, l'indi,... Qu'èi a parlar deu tibetan e plan solide, deus discors deu Dalai-lamà. Gràcia a l' "ocean de saviesa" çò que's ditz en tibetan qu'ei unic e aquò que balha a la lenga ua aviada incomparabla. En çò que concerneish l'occitan, la gran lenga literària de l'edat mejana e lo prèmi nobèl de literatura de Mistral que semblan plan luenhs uei. E la creacion d'ua valor hornida qu'implicaré de sortir deu cercle viciós en lo quau s'ei encadenada la lenga : manca d'oficialitat e de representacion, desclassificacion sociau, assimilacion a un patuès,... En lo cas tibetan que tornam trobar aquestes elements mes la valor hornida de la lenga que vien de la cultura tibetana era-medisha, la branca bodista tibetana derivant deu bodisme indian deu sègle VIau. Que's tròba que los occitans desenvolopèn ua doctrina religiosa pròpia, lo catarisme, qu'acabè dab lo massacre de la crotzada deu sègle XIIIau. De tan hòrta qu'ei la dominacion chinésa, qu'esperam donc que los tibetans n'acaben pas de la medisha manièra que los catars pr'amor que sembla, au dia de uei, la branca bodista tibetana se sia convertida en l'unica valor hornida de la lenga tibetana.

Publicat a la revista País Gascons (no 274, Noveme - Deceme 2014)